《道德经》原文注音版
《道德经》原文注音版
微尘 微晨晓梦 2018-06-26
《道德经》原文注音
文/微尘
收录于2018.05.22
道德经原文
第一章
dào kě dào ,fēi cháng dào 。
道 可 道, 非 常 道
míng kě míng ,fēi cháng míng
名 可 名 , 非 常 名 。
wú míng tiān dì zhī shǐ ,
无 名 天 地 之 始
yǒu míng wàn wù zhī mǔ 。
有 名 万 物 之 母 。
gù cháng wú yù yǐ guān qí miào ;
故 常 无欲 以 观 其 妙 ;
cháng yǒu yù yǐ guān qí jiǎo(jiào)。
常 有 欲 以 观 其 徼
cǐ liǎng zhě tóng chū ér yì míng ,
此 两 者 同 出 而 异 名 ,
tóng wèi zhī xuán ,
同 谓 之 玄 ,
xuán zhī yòu xuán ,
玄 之 又 玄 ,
zhòng miào zhī mén 。
众 妙 之 门 。
第二章
tiān xià jiē zhī měi zhī wéi měi ,
天 下 皆 知 美 之 为 美 ,
sī è yǐ 。jiē zhī shàn zhī wéi shàn ,
斯 恶已 皆 知 善 之 为 善 ,
sī bù shàn yǐ 。gù yǒu wú xiāng shēng ,
斯 不 善 已 故 有 无 相 生 ,
nán yì xiāng chéng ,cháng duǎn xiāng xíng ,
难 易 相 成 , 长 短 相 形 ,
gāo xià xiāng qīng ,yīn shēng xiāng hè ,
高 下 相 倾 ,音 声 相 和 ,
qián hòu xiāng suí 。
前 后 相 随 。
shì yǐ shèng rén chù wú wéi zhī shì ,
是 以 圣 人 处 无 为 之 事
xíng bù yán zhī jiào ;
行 不 言 之 教 ;
wàn wù zuò yān ér bù cí ,
万 物 作 焉 而 不 辞
shēng ér bù yǒu ,wéi ér bù shì ,
生 而 不 有 为 而 不 恃 ,
gōng chéng ér fú jū 。
功 成 而 弗 居
fū wéi fú jū ,shì yǐ bù qù 。
夫 唯 弗 居 是 以 不 去 。
第三章
bù shàng xián ,shǐ mín bù zhēng ;
不 尚 贤 , 使 民不 争 ;
bù guì nán de zhī huò ,
不 贵 难 得 之 货 ,
shǐ mín bù wéi dào ;
使 民 不 为 盗 ;
bú jiàn kě yù ,shǐ mín xīn bù luàn 。
不 见 可 欲 使 民 心 不 乱 。
shì yǐ shèng rén zhī zhì ,
是 以 圣 人 之 治
xū qí xīn ,shí qí fù ,
虚 其 心 实 其 腹 ,
ruò qí zhì ,qiáng qí gǔ 。
弱 其 志 ,强 其 骨 。
cháng shǐ mín wú zhī wú yù 。
常 使 民 无 知无 欲 。
shǐ fū zhì zhě bù gǎn wéi yě 。
使夫 智 者 不 敢 为 也 。
wéi wú wéi ,zé wú bù zhì 。
为 无 为 ,则 无 不 治 。
第四章
dào chōng ér yòng zhī huò bù yíng ,
道 冲 而 用 之 或 不 盈 ,
yuān xī sì wàn wù zhī zōng ;
渊 兮 似 万 物 之 宗 ;
cuò qí ruì ,jiě qí fēn ,
挫 其锐 ,解 其 纷 ,
hé qí guāng ,tóng qí chén ,
和 其 光 , 同 其 尘 ,
zhàn (chén,tōng jiǎ zì “chén ”)
湛 (chén, 通 假 字 “ 沉 ”)
xī sì huò cún 。
兮 似 或 存 。
wú bùzhī shuí zhī zǐ ,
吾 不 知谁 之 子 ,
xiàng dì zhī xiān 。
象 帝 之 先 。
第五章
tiān dì bù rén ,
天 地 不 仁 ,
yǐ wàn wù wéi chú gǒu ;
以 万 物 为 刍 狗 ;
shèng rén bù rén ,
圣 人 不 仁 ,
yǐ bǎi xìng wéi chú gǒu 。
以 百姓 为 刍 狗 。
tiān dì zhī jiān ,
天 地之 间 ,
qí yóu tuó yuè (tuóyuè) hū ﹖
其 犹 橐 龠 (tuóyuè) 乎 ﹖
xū ér bù qū ,dòng ér yù chū 。
虚 而 不 屈 , 动 而 愈 出 。
duō yán shù qióng ,
多 言 数 穷 ,
bù rú shǒu zhōng 。
不 如 守 中 。
第六章
gǔ shén bù sǐ ,shì wèi xuán pìn (pìn)。
谷 神 不 死 ,是 谓 玄 牝 (pìn)。
xuán pìn zhī mén ,shì wèi tiān dì gēn 。
玄 牝 之 门 ,是 谓 天 地 根 。
mián mián ruò cún ,yòng zhī bù qín 。
绵 绵 若 存 , 用 之 不 勤 。
第七章
tiān cháng dì jiǔ 。
天 长 地 久 。
tiān dì suǒ yǐ néng cháng qiě jiǔ zhě ,
天 地 所 以 能 长 且 久 者 ,
yǐ qí bù zì shēng ,gù néng cháng shēng 。
以其 不 自 生 , 故 能 长 生 。
shì yǐ shèng rén hòu qí
是 以 圣 人 后 其
shēn ér shēn xiān ;
身 而 身 先 ;
wài qí shēn ér shēn cún 。
外 其 身 而 身 存 。
fēi yǐ qí wú sī xié ,
非 以 其 无 私 邪 ,
gù néng chéng qí sī 。
故 能 成 其 私 。
第八章
shàng shàn ruò shuǐ 。
上 善 若 水 。
shuǐ shàn lì wàn wù ér bù zhēng ,
水 善 利 万 物 而 不 争 ,
chǔ zhòng rén zhī suǒ è ,
处 众 人 之所 恶,
gù jǐ yú dào 。
故几于 道 。
jū shàn dì ,xīn shàn yuān ,
居 善 地 ,心 善 渊 ,
yǔ shàn rén ,
与 善 仁 ,
yán shàn xìn ,zhèng shàn zhì ,
言 善 信 ,正 善 治 ,
shì shàn néng,dòng shàn shí 。
事 善 能 , 动 善 时 。
fū wéi bù zhēng ,gù wú yóu 。
夫 唯 不 争 ,故 无 尤 。
第九章
chí ér yíng zhī,bù rú qí yǐ ;
持 而盈 之,不 如其已 ;
chuāi ér ruì zhī ,bù kě zhǎng bǎo 。
揣 而 锐 之,不 可 长 保 。
jīn yù mǎn táng ,mò zhī néng shǒu ;
金玉 满 堂 ,莫 之 能 守 ;
fù guì ér jiāo ,zì wèi qí jiù 。
富 贵而 骄,自 遗 其咎 。
gōng suì shēn tuì ,tiān zhī dào yě 。
功 遂 身 退, 天 之 道 也 。
第十章
zǎi yíng pò bào yī ,néng wú lí hū ?
载 营 魄 抱 一 ,能 无 离 乎 ?
tuán qì zhì róu ,néng yīng ér hū ?
抟 气 致 柔, 能 婴 儿 乎 ?
dí chú xuán lǎn (jiàn),
涤 除 玄 览 (jiàn),
néng wú cī hū ?
能 无 疵 乎 ?
ài mín zhì guó ,néng wú zhī hū ?
爱 民 治 国, 能 无 知 乎 ?
tiān mén kāi hé ,néng wéi cí hū ?
天 门 开 阖 , 能 为 雌 乎 ?
míng bái sì dá ,néng wú wéi hū ?
明 白 四 达 ,能 无 为 乎 ?
shēng zhī xù zhī 。
生 之 畜 之 。
shēng ér bù yǒu ,wéi ér bù shì ,
生 而 不 有 ,为 而 不 恃,
cháng ér bù zǎi ,shì wèi xuán dé 。
长 而 不 宰,是 谓 玄 德 。
第十一章
sān shí fú gòng yī gū (gǔ),
三 十辐 共 一 毂 (gǔ),
dāng qí wú ,yǒu chē zhī yòng 。
当 其 无 ,有 车 之 用 。
shān zhí (shān zhí) yǐ wéi qì ,
埏 埴 (shān zhí) 以为 器 ,
dāng qí wú ,yǒu qì zhī yòng 。
当 其 无 ,有 器 之 用 。
záo hù yǒu (yǒu ) yǐ wéi shì ,
凿 户 牖 (yǒu ) 以 为室 ,
dāng qí wú ,yǒu shì zhī yòng 。
当 其 无 ,有 室 之 用 。
gù yǒu zhī yǐ wéi lì ,
故 有 之以 为利 ,
wú zhī yǐ wéi yòng 。
无 之以 为 用 。
第十二章
wǔ sè lìng rén mù máng ,
五 色令 人 目 盲 ,
wǔ yīn lìng rén ěr lóng ,
五 音 令 人 耳 聋 ,
wǔ wèi lìng rén kǒu shuǎng ,
五 味 令 人 口 爽 ,
chí chěng tián (tián) liè
驰 骋 畋 (tián)猎
lìng rén xīn fā kuáng ,
令 人 心 发 狂 ,
nán de zhī huò lìng rén xíng fáng 。
难 得 之 货令 人 行 妨 。
shì yǐ shèng rén wéi fù bù wéi mù ,
是 以 圣 人 为 腹 不 为 目 ,
gù qù bǐ qǔ cǐ 。
故 去 彼 取 此 。
第十三章
chǒng rǔ ruò jīng ,
宠 辱 若 惊 ,
guì dà huàn ruò shēn 。
贵 大 患 若 身 。
hé wèi chǒng rǔ ruò jīng ?
何 谓 宠 辱 若 惊 ?
chǒng wéi xià ,de zhī ruò jīng ,
宠 为 下 ,得 之 若 惊 ,
shī zhī ruò jīng ,
失 之若 惊 ,
shì wèi chǒng rǔ ruò jīng 。
是 谓 宠 辱 若 惊 。
hé wèi guì dà huàn ruò shēn ?
何 谓 贵大 患 若 身 ?
wú suǒ yǐ yǒu dà huàn zhě ,
吾 所 以有 大 患 者 ,
wéi wú yǒu shēn , jí wú wú shēn ,
为 吾 有 身 ,及 吾 无 身 ,
wú yǒu hé huàn ?
吾 有 何 患 ?
gù guì yǐ shēn wéi tiān xià ,
故 贵以 身 为 天 下 ,
ruò kě jì tiān xià ;
若 可 寄 天 下 ;
ài yǐ shēn wéi tiān xià ,
爱 以 身 为 天 下 ,
ruò kě tuō tiān xià 。
若 可 托 天 下 。
第十四章
shì zhī bú jiàn míng yuē yí ,
视 之不 见 名 曰 夷 ,
tīng zhī bù wén míng yuē xī ,
听 之不 闻 名 曰 希 ,
bó zhī bù dé míng yuē wēi 。
搏 之不 得 名 曰 微 。
cǐ sān zhě ,bù kě zhì jié ,
此 三 者 ,不 可 致诘 ,
gù hùn ér wéi yī 。
故 混 而 为 一 。
qí shàng bù jiǎo (jiǎo),
其 上 不 皦 (jiǎo),
qí xià bù mèi 。
其 下 不 昧 。
mǐn mǐn bù kě míng ,
绳 绳 不 可名 ,
fù guī yú wú wù 。
复 归于 无 物 。
shì wèi wú zhuàng zhī zhuàng ,
是 谓 无 状 之 状 ,
wú wù zhī xiàng ,
无 物 之 象 ,
shì wèi hū huǎng 。
是 谓 惚 恍 。
yíng zhī bú jiàn qí shǒu ,
迎 之 不 见 其 首 ,
suí zhī bú jiàn qí hòu 。
随 之 不 见其 后 。
zhí gǔ zhī dào ,
执 古 之 道 ,
yǐ yù jīn zhī yǒu 。
以御今 之 有 。
néng zhī gǔ shǐ ,shì wèi dào jì 。
能 知 古 始 ,是 谓 道 纪 。
第十五章
gǔ zhī shàn wéi shì zhě ,
古 之 善 为 士 者 ,
wēi miào xuán tōng ,shēn bù kě shí 。
微 妙 玄 通 , 深 不 可 识 。
fū wéi bù kě shí ,
夫 唯 不 可 识 ,
gù qiáng wéi zhī róng :
故 强 为 之 容 :
yù xī ruò dōng shè chuān ,
豫 兮 若 冬 涉 川 ,
yóu xī ruò wèi sì lín ,
犹 兮 若 畏 四邻 ,
yǎn xī qí ruò róng ,
俨 兮 其 若 容 ,
huàn xī ruò bīng zhī jiàng shì ,
涣 兮 若 冰 之 将 释 ,
dūn xī qí ruò piáo ,
敦 兮 其 若 朴 ,
kuàngxī qí ruò gǔ ,
旷 兮 其 若 谷 ,
hún xī qí ruò zhuó 。
浑 兮 其 若 浊 。
dàn xī qí ruò hǎi ;
澹 兮 其 若 海 ;
bó xī ruò wú zhǐ 。
泊 兮若 无 止 。
shú néng zhuó yǐ jìng zhī xú qīng ?
孰 能 浊 以 静 之徐 清 ?
shú néng ān yǐ jiǔ dòng zhī xú shēng ?
孰 能 安 以 久 动 之 徐 生 ?
bǎo cǐ dào zhě bù yù yíng ,
保 此 道 者不 欲 盈 ,
fū wéi bù yíng ,
夫 唯不 盈 ,
gù néng bì bù xīn chéng 。
故 能 蔽 不 新 成 。
第十六章
zhì xū jí ,shǒu jìng dǔ (dǔ)。
致虚 极 , 守 静 笃 (dǔ)。
wàn wù bìng zuò ,wú yǐ guān fù 。
万 物 并 作 ,吾 以 观 复 。
fū wù yún yún ,gè fù guī qí gēn 。
夫 物 芸 芸 ,各 复 归其 根 。
guī gēn yuē jìng ,shì wèi fù mìng 。
归 根 曰静 ,是 谓 复 命 。
fù mìng yuē cháng ,
复 命 曰 常 ,
zhī cháng yuē míng 。
知 常 曰 明 。
bù zhī cháng ,wàng zuò xiōng 。
不 知 常 , 妄 作 凶 。
zhī cháng róng ,róng nǎi gōng ,
知 常 容 , 容 乃 公 ,
gōng nǎi wáng ,wáng nǎi tiān ,
公 乃 王 , 王 乃 天 ,
tiān nǎi dào ,dào nǎi jiǔ ,
天 乃 道 ,道 乃 久 ,
méi shēn bù dài 。
没 身 不 殆 。
第十七章
tài shàng ,xià zhī yǒu zhī ,
太 上 ,下 知 有 之 ,
qí cì qīn ér yù zhī ,
其次 亲而 誉 之 ,
qí cì wèi zhī ,qí cì wǔ zhī 。
其次 畏 之,其 次 侮 之 。
xìn bù zú yān ,
信 不 足 焉 ,
yǒu bù xìn yān 。
有 不 信 焉 。
yōu xī qí guì yán ,
悠 兮 其 贵言 ,
gōng chéng shì suì ,
功 成 事 遂 ,
bǎi xìng jiē wèi wǒ zì rán 。
百 姓 皆 谓 我 自 然 。
第十八章
dà dào fèi ,yǒu rén yì ;
大 道 废 ,有 仁 义 ;
huì zhì chū ,yǒu dà wěi ;
慧 智 出 ,有 大 伪 ;
liù qīn bù hé ,yǒu xiào cí ;
六亲 不 和 ,有 孝 慈 ;
guó jiā hūn luàn ,yǒu zhōng chén 。
国 家 昏 乱 ,有 忠 臣 。
第十九章
jué shèng qì zhì ,mín lì bǎi bèi ;
绝 圣 弃 智 ,民利百 倍 ;
jué rén qì yì ,mín fù xiào cí ;
绝 仁 弃 义 ,民 复 孝 慈 ;
jué qiǎo qì lì ,dào zéi wú yǒu 。
绝 巧 弃利 ,盗 贼 无 有 。
cǐ sān zhě yǐ wéi wén bù zú ,
此 三 者 以 为 文不 足 ,
gù lìng yǒu suǒ shǔ 。
故 令 有 所 属 。
xiàn sù bào piáo ,shǎo sī guǎ yù 。
见 素 抱 朴 , 少 私 寡 欲 。
第二十章
jué xué wú yōu ,wéi zhī yǔ ā ,
绝 学 无 忧 ,唯之 与 阿,
xiāng qù jǐ hé ?shàn zhī yǔ
相 去 几 何 ? 善 之 与
è ,xiāng qù ruò hé ?
恶,相 去 若 何 ?
rén zhī suǒ wèi ,bù kě bù wèi 。
人 之 所 畏 ,不 可 不 畏 。
huāng xī qí wèi yāng zāi !
荒 兮 其 未 央 哉 !
zhòng rén xī xī ,rú xiǎng tài láo ,
众 人 熙 熙 ,如 享 太 牢 ,
rú chūn dēng tái 。
如 春 登 台 。
wǒ dú bó xī qí wèi zhào ,
我 独 泊 兮其 未 兆 ,
rú yīng ér zhī wèi hái ;
如 婴 儿 之 未 孩 ;
lěi lěi xī ,ruò wú suǒ guī 。
累累 兮 ,若 无 所 归 。
zhòng rén jiē yǒu yú ,
众 人 皆 有 余 ,
ér wǒ dú ruò yí 。
而 我 独 若遗 。
wǒ yú rén zhī xīn yě zāi !
我 愚 人 之心 也 哉 !
dùn dùn xī ,sú rén zhāo zhāo ,
沌 沌 兮 ,俗 人 昭 昭 ,
wǒ dú hūn hūn 。sú rén chá chá ,
我 独 昏 昏 。俗 人 察 察 ,
wǒ dú mèn mèn。dàn xī qí ruò hǎi ,
我 独 闷 闷 。澹 兮其 若 海 ,
huǎng xī ruò wú zhǐ 。
恍 兮 若 无 止 。
zhòng rén jiē yǒu yǐ ,
众 人 皆 有 以 ,
ér wǒ dú wán sì bǐ 。
而 我 独 顽 似 鄙 。
wǒ dú ( yù ) yì yú rén ,
我 独 ( 欲 ) 异 于 人 ,
ér guì sì mǔ 。
而 贵食 母 。
第二十一章
kǒng dé zhī róng ,
孔 德 之 容 ,
wéi dào shì cóng 。
惟 道 是 从 。
dào zhī wéi wù ,
道 之 为 物 ,
wéi huǎng wéi hū 。
惟 恍 惟 惚 。
hū xī huǎng xī ,
惚 兮 恍 兮 ,
qí zhōng yǒu xiàng ;
其 中 有 象 ;
huǎng xī hū xī ,
恍 兮惚 兮 ,
qí zhōng yǒu wù 。
其 中 有 物 。
yǎo (yǎo) xī míng xī ,
窈 (yǎo) 兮冥 兮 ,
qí zhōng yǒu jīng ;
其 中 有 精 ;
qí jīng shèn zhēn ,
其精 甚 真 ,
qí zhōng yǒu xìn 。zì jīn jí gǔ ,
其 中 有 信 。自 今 及 古 ,
qí míng bù qù ,yǐ yuè zhòng fǔ 。
其名 不 去 ,以 阅 众 甫 。
wú hé yǐ zhī zhòng
吾 何 以 知 众
fǔ zhī zhuàng zāi ?yǐ cǐ 。
甫 之 状 哉 ?以此 。
第二十二章
qǔ zé quán ,wǎng zé zhí ,
曲 则 全 , 枉 则 直 ,
wā zé yíng ,bì zé xīn ,
洼 则 盈 ,敝 则 新 ,
shǎo zé de ,duō zé huò 。
少 则 得 ,多 则 惑 。
shì yǐ shèng rén bào yī
是 以 圣 人 抱 一
wéi tiān xià shì 。
为 天 下 式 。
bù zì xiàn gù míng ,
不 自见 故 明 ,
bù zì shì gù zhāng ,
不 自是故 彰 ,
bù zì fá gù yǒu gōng ,
不 自 伐 故 有 功 ,
bù zì jīn gù cháng 。
不自 矜故 长 。
fū wéi bù zhēng ,gù tiān xià
夫 唯 不 争 ,故 天 下
mò néng yǔ zhī zhēng 。
莫 能 与 之 争 。
gǔ zhī suǒ wèi qǔ zé quán zhě ,
古 之 所 谓 曲 则 全 者 ,
qǐ xū yán zāi !
岂 虚 言哉 !
chéng quán ér guī zhī 。
诚 全 而 归 之 。
第二十三章
xī yán zì rán 。
希 言自 然 。
gù piāo fēng bù zhōng zhāo ,
故 飘 风 不 终 朝 ,
zhòu yǔ bù zhōng rì 。
骤 雨 不 终 日 。
shú wèi cǐ zhě ?tiān dì 。
孰 为 此 者 ?天 地 。
tiān dì shàng bù néng jiǔ ,
天 地 尚 不 能 久 ,
ér kuàng yú rén hū ?
而 况 于 人 乎 ?
gù cóng shì yú dào zhě tóng yú dào ,
故 从 事于 道 者 同 于 道 ,
dé zhě tóng yú dé ,
德 者 同 于 德 ,
shī zhě tóng yú shī 。
失 者 同 于 失 。
tóng yú dào zhě ,
同 于 道 者 ,
dào yì lè de zhī ;
道 亦 乐 得 之 ;
tóng yú dé zhě ,dé yì lè de zhī ;
同 于 德 者 ,德亦乐 得 之 ;
tóng yú shī zhě ,shī yì lè de zhī 。
同 于 失 者 ,失亦 乐得 之 。
xìn bù zú yān ,yǒu bù xìn yān 。
信 不 足 焉 ,有 不 信 焉 。
第二十四章
qǐ zhě bù lì ,
企 者不 立 ,
kuà zhě bù xíng ,
跨 者 不 行 ,
zì xiàn zhě bù míng ,
自见 者 不 明 ,
zì shì zhě bù zhāng ,
自 是 者 不 彰 ,
zì fá zhě wú gōng ,
自伐 者 无 功 ,
zì jīn zhě bù zhǎng 。
自 矜者 不 长 。
qí zài dào yě ,
其 在 道 也 ,
yuē yú shí zhuì xíng 。
曰 余 食 赘 行 。
wù huò è zhī ,
物 或 恶之 ,
gù yǒu dào zhě bù chǔ 。
故 有 道 者 不 处 。
第二十五章
yǒu wù hùn chéng ,
有 物 混 成 ,
xiān tiān dì shēng 。
先 天 地 生 。
jì xī liáo xī ,
寂 兮 寥 兮 ,
dú lì bù gǎi ,
独立 不 改 ,
zhōu xíng ér bù dài ,
周 行 而 不 殆 ,
kě yǐ wéi tiān xià mǔ 。
可 以 为天 下 母 。
wú bù zhī qí míng ,zì zhī yuē dào ,
吾 不 知 其 名,字 之 曰 道 ,
qiáng wéi zhī míng yuē dà 。
强 为 之 名 曰 大 。
dà yuē shì ,shì yuē yuǎn ,
大 曰 逝 ,逝曰 远 ,
yuǎn yuē fǎn 。gù dào dà ,
远 曰 反 。故 道 大 ,
tiān dà ,dì dà ,rén yì dà 。
天 大 ,地 大 ,人亦 大 。
yù zhōng yǒu sì dà ,
域 中 有 四 大 ,
ér rén jū qí yī yān 。
而 人居其 一 焉 。
rén fǎ dì ,dì fǎ tiān ,
人 法 地 ,地法天 ,
tiān fǎ dào ,dào fǎ zì rán 。
天 法 道 ,道 法 自 然 。
第二十六章
zhòng wéi qīng gēn ,
重 为 轻 根 ,
jìng wéi zào jūn 。
静 为 躁 君 。
shì yǐ shèng rén zhōng rì xíng ,
是 以 圣 人 终 日行 ,
bù lí zī zhòng 。
不离辎 重 。
suī yǒu róng guān ,
虽 有 荣 观 ,
yàn chǔ chāo rán 。
燕 处 超 然 。
nài hé wàn shèng zhī zhǔ ,
奈 何 万 乘 之 主 ,
ér yǐ shēn qīng tiān xià ?
而以身 轻 天 下 ?
qīng zé shī běn ,zào zé shī jūn 。
轻 则 失 本 ,躁 则 失 君 。
第二十七章
shàn xíng wú zhé jì ,
善 行 无 辙迹 ,
shàn yán wú xiá zhé ;
善 言 无 瑕 谪 ;
shàn shǔ bù yòng chóu cè ;
善 数 不 用 筹 策 ;
shàn bì wú guān jiàn ,
善 闭 无 关 楗 ,
ér bù kě kāi ,shàn jié wú shéng yuē ,
而不 可 开 ,善 结 无 绳 约 ,
ér bù kě jiě 。
而 不可 解 。
shì yǐ shèng rén cháng shàn jiù rén ,
是 以 圣 人 常 善 救 人 ,
gù wú qì rén ;cháng shàn jiù wù ,
故 无 弃 人 ;常 善 救 物 ,
gù wú qì wù ,shì wèi xí míng 。
故 无 弃 物 ,是 谓 袭 明 。
gù shàn rén zhě ,bù shàn rén zhī shī ;
故 善 人 者 ,不 善 人 之 师 ;
bù shàn rén zhě ,shàn rén zhī zī 。
不 善 人 者 , 善 人 之资 。
bù guì qí shī ,bù ài qí zī ,
不 贵 其 师,不 爱其 资 ,
suī zhì dà mí ,shì wèi yào miào 。
虽 智大 迷 ,是 谓 要 妙 。
第二十八章
zhī qí xióng ,shǒu qí cí ,
知 其 雄 , 守 其雌 ,
wéi tiān xià xī 。wéi tiān xià xī ,
为 天 下 溪 。为 天 下溪 ,
cháng dé bù lí ,fù guī yú yīng ér 。
常 德不 离,复 归 于 婴 儿 。
zhī qí bái ,shǒu qí hēi ,
知 其 白 ,守 其 黑 ,
wéi tiān xià shì 。wéi tiān xià shì ,
为 天 下 式。为 天 下 式 ,
cháng dé bù tè ,fù guī yú wú jí 。
常 德不 忒 ,复 归 于无 极 。
zhī qí róng ,shǒu qí rǔ ,
知 其 荣 , 守 其 辱 ,
wéi tiān xià gǔ 。wéi tiān xià gǔ ,
为 天 下 谷 。为 天 下 谷 ,
cháng dé nǎi zú ,fù guī yú piáo 。
常 德 乃 足 ,复 归于 朴 。
piáo sàn zé wéi qì ,
朴 散 则 为 器 ,
shèng rén yòng zhī ,
圣 人 用 之 ,
zé wéi guān zhǎng ,
则 为 官 长 ,
gù dà zhì bù gē 。
故 大 制不 割 。
第二十九章
jiāng yù qǔ tiān xià ér wéi zhī ,
将 欲 取 天 下 而 为 之 ,
wú jiàn qí bù dé yǐ 。
吾 见 其 不得 已 。
tiān xià shén qì ,bù kě wéi yě 。
天 下 神 器 ,不 可 为 也 。
wéi zhě bài zhī ,zhí zhě shī zhī 。
为 者 败 之 ,执者 失 之 。
shì yǐ shèng rén wú wéi ,
是以 圣 人 无 为 ,
gù wú bài ;wú zhí ,gù wú shī 。
故 无 败 ;无 执 ,故 无 失 。
gù wù huò xíng huò suí ,
故 物 或 行 或 随 ,
huò xū huò chuī 。
或 嘘 或 吹 。
huò qiáng huò léi ,
或 强 或 羸 ,
huò cuò huò huī (huī)。
或 挫 或 隳 (huī)。
shì yǐ shèng rén qù shèn ,
是以 圣 人 去 甚 ,
qù shē ,qù tài 。
去 奢 ,去 泰 。
第三十章
yǐ dào zuǒ rén zhǔ zhě ,
以 道 佐 人 主 者 ,
bù yǐ bīng qiáng tiān xià 。
不 以兵 强 天 下 。
qí shì hǎo huán 。shī zhī suǒ chǔ ,
其 事好 还 。师 之 所 处 ,
jīng jí shēng yān 。dà jūn zhī hòu ,
荆 棘 生 焉 。大 军 之 后 ,
bì yǒu xiōng nián 。
必 有 凶 年 。
shàn yǒu guǒ ér yǐ ,
善 有 果 而 已 ,
bù gǎn yǐ qǔ qiáng 。
不 敢 以 取 强 。
guǒ ér wù jīn ,guǒ ér wù fá ,
果 而 勿 矜 ,果 而 勿 伐 ,
guǒ ér wù jiāo ,guǒ
果 而 勿 骄 ,果
ér bù dé yǐ ,guǒ ér wù qiáng 。
而不 得 已 ,果 而 勿 强 。
wù zhuàng zé lǎo ,shì wèi
物 壮 则 老 ,是 谓
bù dào ,bù dào zǎo yǐ 。
不 道 ,不 道 早 已 。
第三十一章
fū jiā bīng zhě ,
夫 佳兵 者 ,
bù xiáng zhī qì ,
不 祥 之 器 ,
wù huò è zhī ,
物 或 恶之 ,
gù yǒu dào zhě bù chǔ 。
故 有 道 者 不 处 。
jūn zǐ jū zé guì zuǒ ,
君 子居则 贵 左 ,
yòng bīng zé guì yòu 。
用 兵 则 贵 右 。
bīng zhě ,bù xiáng zhī qì ,
兵 者 ,不 祥 之 器 ,
fēi jūn zǐ zhī qì ,
非君 子之 器 ,
bù dé yǐ ér yòng zhī ,
不 得已而用 之 ,
tián dàn wéi shàng 。
恬 淡 为 上 。
shèng ér bù měi ,
胜 而 不 美 ,
ér měi zhī zhě ,shì lè shā rén 。
而美 之 者 ,是乐 杀 人 。
fū lè shā rén zhě ,
夫 乐 杀人 者 ,
zé bù kě yǐ dé zhì yú tiān xià yǐ 。
则不 可以 得 志于 天 下矣 。
jí shì shàng zuǒ ,
吉 事 尚 左 ,
xiōng shì shàng yòu 。
凶 事 尚 右 。
piān jiàng jūn jū zuǒ ,
偏 将 军 居 左 ,
yán shàng jiàng jūn jū yòu ,
言 上 将 军 居 右 ,
yǐ sāng lǐ chǔ zhī 。
以丧 礼 处 之 。
shā rén zhī zhòng ,
杀 人 之 众 ,
yǐ āi bēi qì zhī ,
以哀悲 泣 之 ,
zhàn shèng ,yǐ sāng lǐ chǔ zhī 。
战 胜 ,以 丧 礼 处 之 。
第三十二章
dào cháng wú míng ,
道 常 无 名 ,
piáo suī xiǎo ,
朴 虽 小 ,
tiān xià mò néng chén yě 。
天 下 莫 能 臣 也 。
hòu wáng ruò néng shǒu zhī ,
侯 王 若 能 守 之 ,
wàn wù jiāng zì bīn 。
万 物 将 自 宾 。
tiān dì xiāng hé ,
天 地 相 合 ,
yǐ jiàng gān lù ,
以 降 甘 露 ,
mín mò zhī lìng ér zì jūn 。
民 莫 之 令 而 自 均 。
shǐ zhì yǒu míng ,
始 制 有 名 ,
míng yì jì yǒu ,
名 亦 既 有 ,
fū yì jiāng zhī zhǐ ,
夫亦 将 知 止 ,
zhī zhǐ suǒ yǐ bù dài 。
知 止 所 以不 殆 。
pì dào zhī zài tiān xià ,
譬道 之 在 天 下 ,
yóu chuān gǔ zhī yú jiāng hǎi 。
犹 川 谷之 于 江 海 。
第三十三章
zhī rén zhě zhì ,
知 人 者 智 ,
zì zhī zhě míng 。
自知 者 明 。
shèng rén zhě yǒu lì ,
胜 人 者 有 力 ,
zì shèng zhě qiáng 。
自 胜 者 强 。
zhī zú zhě fù 。
知 足 者 富 。
qiáng xíng zhě yǒu zhì 。
强 行 者 有 志 。
bù shī qí suǒ zhě jiǔ 。
不 失 其 所 者 久 。
sǐ ér bù wáng zhě shòu 。
死 而 不 亡 者 寿 。
第三十四章
dà dào fàn xī ,
大 道 泛 兮 ,
qí kě zuǒ yòu 。
其可 左 右 。
wàn wù shì zhī ér shēng ,
万 物 恃 之 而 生 ,
ér bù cí ,
而不 辞 ,
gōng chéng bù míng yǒu 。
功 成 不 名 有 。
yī yǎng wàn wù ér bù
衣 养 万 物 而 不
wéi zhǔ ,cháng wú yù ,
为 主 ,常 无 欲 ,
kě míng yú xiǎo ;
可 名 于 小 ;
wàn wù guī yān ér bù wéi zhǔ ,
万 物 归 焉 而不 为 主 ,
kě míng wéi dà 。
可 名 为 大 。
yǐ qí zhōng bù zì wèi dà ,
以其 终 不 自 为大 ,
gù néng chéng qí dà 。
故 能 成 其 大 。
第三十五章
zhí dà xiàng ,tiān xià wǎng 。
执 大 象 ,天 下 往 。
wǎng ér bù hài ,ān píng tài 。
往 而 不 害 ,安平 太 。
lè yǔ ěr ,guò kè zhǐ 。
乐与饵 ,过 客 止 。
dào zhī chū kǒu ,dàn hū qí wú wèi ,
道 之 出口 ,淡 乎 其 无 味 ,
shì zhī bù zú jiàn ,
视 之 不 足 见 ,
tīng zhī bù zú wén ,yòng zhī bù kě jì 。
听 之不 足 闻 , 用 之 不可 既 。
第三十六章
jiāng yù xī (shè) zhī ,
将 欲 歙 (shè) 之 ,
bì gù zhāng zhī ;jiāng yù ruò zhī ,
必固 张 之 ;将 欲 弱 之 ,
bì gù qiáng zhī ;
必 固 强 之 ;
jiāng yù fèi zhī ,
将 欲 废 之 ,
bì gù xīng zhī ;
必固 兴 之 ;
jiāng yù duó zhī ,bì gù yǔ zhī 。
将 欲 夺 之,必 固 与 之 。
shì wèi wēi míng 。
是 谓 微 明 。
róu ruò shèng gāng qiáng 。
柔 弱 胜 刚 强 。
yú bù kě tuō yú yuān ,
鱼 不可 脱 于 渊 ,
guó zhī lì qì bù kě yǐ shì rén 。
国 之利器不 可 以示 人 。
第三十七章
dào cháng wú wéi ,ér wú bù wéi 。
道 常 无 为 ,而 无 不 为 。
hòu wáng ruò néng shǒu zhī ,
侯 王 若 能 守 之 ,
wàn wù jiāng zì huà 。
万 物 将 自 化 。
huà ér yù zuò ,
化 而 欲 作 ,
wú jiāng zhèn zhī yǐ wú míng zhī piáo 。
吾 将 镇 之以 无 名 之 朴 。
wú míng zhī piáo ,fū yì jiāng wú yù 。
无 名 之 朴 ,夫亦 将 无 欲 。
bù yù yǐ jìng ,tiān xià jiāng zì dìng 。
不欲 以静 , 天 下 将 自 定 。
第三十八章